Đổi mới sách giáo khoa là điều cần thiết
- The Synesthetes
- Jun 30, 2020
- 6 min read
Nền giáo dục là một trong những tiêu chí đánh giá sự phát triển của một quốc gia và bộ sách giáo khoa là một trong những tiêu chí để đánh giá độ phát triển của giáo dục. Những cuốn sách ấy chứa đựng những kiến thức cơ bản và tinh túy nhất, góp phần giúp học sinh định hướng được sự nghiệp tương lai của mình.
Bộ Giáo dục đã ban hành sắc lệnh bắt đầu áp dụng bộ sách giáo khoa mới từ năm học 2020-2021 sau 20 năm sử dụng bộ sách hiện tại. Bộ sách mới đây sẽ là một bước tiến cực kỳ quan trọng trong nền giáo dục Việt Nam. Sau đây là một vài thông tin về bộ sách mới: Chương trình môn học và hoạt động giáo dục là văn bản xác định vị trí, vai trò môn học và hoạt động giáo dục trong thực hiện mục tiêu giáo dục phổ thông, mục tiêu và yêu cầu cần đạt, nội dung giáo dục cốt lõi của môn học và hoạt động giáo dục ở mỗi lớp học hoặc cấp học đối với tất cả học sinh trên phạm vi toàn quốc, định hướng kế hoạch dạy học môn học và hoạt động giáo dục ở mỗi lớp và mỗi cấp học, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, đánh giá kết quả giáo dục của môn học và hoạt động giáo dục. Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm; những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; những năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất. Bên cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực chung và năng lực đặc thù, chương trình giáo dục phổ thông còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng những năng lực đặc biệt (năng khiếu) của học sinh. Chương trình giáo dục phổ thông bao gồm chương trình tổng thể (khung chương trình), các chương trình môn học và hoạt động giáo dục. Thêm vào đó, chương trình giáo dục phổ thông mới được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12).[1]
Dù bộ sách này được coi là lần thay đổi “bài bản” nhất kể từ sau Cách mạng tháng 8 nhưng vẫn còn khá một vài bất cập. Thứ nhất, nước ta vẫn mới chỉ có “một chương trình, một bộ sách giáo khoa”, lý do là vì điều kiện kinh tế - xã hội của chúng ta chưa tương thích để có được “một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa”. Có một câu nói rất nổi tiếng là: “Mọi con đường đều dẫn tới La Mã.”. Xét theo nghĩa đen, ngày xưa La Mã là trung tâm của thế giới, ở đó có cột mốc 0km và có hướng chỉ và khoảng cách đến những quốc gia khác; còn ý nghĩa câu thành ngữ đó là có nhiều con đường cùng dẫn tới một mục tiêu. Ở đây mục tiêu biểu thị cho chương trình dạy và học, còn những con đường đó là sách giáo khoa. Bên cạnh đó, xu hướng cá nhân hóa trong học tập là điều tất yếu, vì giáo dục hướng tới phát triển tiềm năng của từng cá nhân để hài hoà với lợi ích chung của xã hội. Mỗi cá nhân đều có năng lực khác nhau, phương pháp học khác nhau, mức độ tiếp thu khác nhau nên cần phải được giảng dạy khác nhau, đồng nghĩa với việc cần có nhiều bộ sách giáo khoa sao cho phù hợp với khả năng. Tập trung làm nên một con đường thật tốt hay phân tán nguồn lực hiệu quả hơn thì đó là điều vẫn cần phải suy xét, thế nhưng việc chỉ có một cách tiếp cận cho hàng triệu học sinh là đi ngược lại lý trí. Thứ hai, cách học của sách cũ, kiểm tra xem người học nhớ được những kiến thức gì, cũng là điều cần phải được cải cách. Giáo dục nên tập trung vào việc đào tạo năng lực chứ không phải nhồi nhét kiến thức như truyền thống.
Nhiều người đồng ý với việc đổi sách giáo khoa mới, nhưng lại có nhiều ý kiến trái chiều về việc nên sử dụng nhiều bộ, vì họ cho rằng sẽ xảy ra sự “loạn” sách giáo khoa. Những lo ngại này là hoàn toàn hợp lý và có cơ sở, nhưng dần dần giới lãnh đạo cũng sẽ tìm ra phương án giải quyết cũng như mọi người sẽ thích nghi với điều đó. Chấp nhận về nguyên tắc có nhiều bộ sách giáo khoa là một bước tiến rất quan trọng về mặt tư duy vì trong thời đại ngày nay, thứ tốt với người này chưa chắc đã đúng với người khác. Chưa nói đến chất lượng sách có tốt hay không, nhưng nếu có những thay đổi như trên thì nền giáo dục nước nhà chắc chắn sẽ trưởng thành hơn rất nhiều!
Tác giả: Nguyễn Thành Nam, THPT Chuyên Khoa Học Tự Nhiên
English version
Textbook renovation is essential
Education is one of the standards to assess the development of a nation and textbook quality is one of the standards to assess the development of education. Those books contain the most essential knowledge, playing an important role in orienting the students’ future careers.
The Ministry of Education has promulgated a decree to start applying a new set of textbooks from the school year 2020-2021 after 20 years using the present set. The new one will be a crucial milestone in Vietnam education. Here is some information about this new set: the subject syllabus and educative activities are files which determine the position, role of a subject and and educative activities in achieving objectives of general education, attainment targets and requirements, the net educative content of a subject and educative activities in each class or grade for all students on a national scale, orientations and plans for teaching and educative activities in each class and grade, solutions and forms of organizing education, assessment of education result of a subject and educative activities. The general education syllabus forms and develops some virtues for students: patriotism, compassion, assiduity, honesty, responsibility; general competences are formed and developed through all subjects and educative activities: self-control and self-education, communication and cooperation, problem solving and creativity; specific competences are formed and developed through some certain subjects and educative activities: language, calculation, science, technology, informatics, aesthetics, constitution. Apart from these, the general education syllabus contributes to discovering and improving special abilities (aptitudes) of students. It also includes the overall syllabus (syllabus frame), subject syllabuses and educational activities. In addition, the new general education syllabus is divided into two periods: elementary education (grade 1 to 9) and career orientation education (grade 10 to 12).[1]
Although this set is considered to be the most methodical change since the August Revolution, it still appears to have a few drawbacks. First of all, there is only one textbook set for one syllabus in our country, and the reason is that the socioeconomic circumstances are not compatible to have more than one set. There is one popular saying that ‘All roads lead to Rome’. Literally, in the past Rome used to be the center of the world and there has been a destination in Rome called 0 km milestone which has the number 0 with directions to other countries; on the other hand, the meaning of it is that there are many methods to solve a problem, a metaphor of textbooks and syllabus. Besides, the personalization trend in education is irreversible, as its aim is to develop potentials of each individual to harmonize with the public benefits. Each person has distinct potentials, learning methods, acquisition abilities; thus, he is desired to be taught in a different way from others, which means various sets of textbooks for corresponding competences. It is still doubtful whether focusing on one road and making it best or dispersing resources is more effective, but applying only one approach to millions of students is not the optimal solution. Secondly, the learning method of previous books, checking what knowledge students remember, also needs to be reformed. Education should pay attention to training rather than stuffing knowledge like the traditional way.
Many people have assented to using new textbooks, but there are a lot of criticisms of using a wide range of sets, for they fear that it will cause a disorder. This worry is completely reasonable and not baseless; however, it is sure that in a short time the authorities will soon find a solution to this as well as people will soon get used to this. Accepting the principle of having more than one set of textbooks is a crucial progress in terms of thought because things which suit this person may not be suitable for others. Discounting the quality of those books, but if the above changes are carried out, then the nation's education will definitely have a powerful development!
Acknowledgement:
Author: Nguyễn Thành Nam, HSGS
Comments